
Goede gesprekken - Comparities

Sam Altman
CEO OpenAI / ChatGPT

Hermes Trimegistus

dr. Laurie Santos
Yale University

Papageno

Confucius
(551 v.Chr.- 479 v.Chr)

Dinsdag 4 april
We werden verrast met een boeiend bouwstuk 'ChatGPT en wij mensen', waarbij we een inleiding kregen in de wereld van ChatGPT (o.a. een verhalen-generator op basis van eenvoudige input) en kunstmatige intelligentie (AI) in het algemeen. Hoe verhoudt zich deze technologische (digitale) ontwikkeling tot ons mensen en onze omgang met elkaar en specifieker, ons als vrijmetselaars? Hoe snel breidt het kennisdomein van AI zich uit? Zal kunstmatige intelligentie op een gegeven moment een behoefte aan zelfkennis krijgen, 'dubbele bodems' in woorden en taal willen en kunnen begrijpen? Wat als het eigen gevoelens en emoties ontwikkelt en daarna handelt en ons wellicht nog meer manipuleert (en wie weet bedreigt) dan de gangbare algoritmes? Wat als dat ónze expressieve vermogens aantast? De inleider wees op het feit dat comparities door de diversiteit van reacties (op basis van individuele kennis en ervaring) corrigerend werken, zienswijzen toelicht en daarmee draagvlak creëren. De factor (mede)'mens' speelt hierbij nog steeds een belangrijke rol. Maar hoelang nog?
Dinsdag 28 maart
Het bouwstuk "Wat betekent het om ingewijd te zijn" begon met de stelling dat vrijmetselarij een esoterisch genootschap is. Inwijdingen hebben de inleider inzicht gegeven hoe op weg te gaan naar 'het verloren woord': de bevrijding, de ontknoping van verwarring, de oplossing van onwetendheid en harmonie in het leven te bereiken. In het vervolg ging het ook over de vraag: 'Zal de zoektocht tot een tastbaar resultaat leiden?'. Dat leidde in de comparitie tot een uitgebreide uitwisseling van gedachten. Het uiteindelijke antwoord op de vraag 'wanneer is de zoektocht afgerond' kunnen we vandaag nog niet overzien.
Dinsdag 21 maart
Afgelopen dinsdag werd in een bevlogen bouwstuk onze kennis rond de opbouw van onze Werkplaats opgefrist. De aandacht en liefde voor de details die daarbij een rol spelen en de relatie tussen die details en de symboliek die ons vertrouwd is, passeerden de revue. Ook de oproep om passende aandacht te besteden aan het onderhoud van de werktuigen in Werkplaats vond gehoor. Het leidde tot een goed gesprek, ook over de betekenis van 'plichten'...
Dinsdag 7 maart 2023
"Geluk voor gevorderen" was de titel van het bouwstuk afgelopen dinsdag. Een bouwstuk dat sterk leunde op de wetenschappelijke uitgingen van dr. Laurie Santos. Daarbij werd ingegaan op 'wat we doen, maar wat niet werkt' (om gelukkig te worden), hoe we wél gelukkiger kunnen worden en tenslotte 'wat de vrijmetselarij hierin kan betekenen'. Meer dan genoeg stof voor een levendige comparitie... Want wat is 'geluk' nu eigenlijk?
Dinsdag 21 februari 2023
Dinsdag 21 februari hebben we een diepgaand bouwstuk over de opera Die Zauberflöte van de naamgever van onze Loge W.A.Mozart. Daarin is ingegaan op de vraag of deze opera nu daadwerkelijk gekenschetst kan worden als een "vrijmetselaars opera", of dat een ander beschouwing ruimte laat voor andere denkbeelden.
Dinsdag 31 januari 2023
31 januari j.l. presenteerde broeder Coen Ruis een interessant bouwstuk - Confucius en het ‘alsof-ritueel’. Hieronder enkele gedachten die uitgesproken werden.
Broeder Ruis maakt hierin – aan de hand van de denkbeelden van Confucius – een onderscheid tussen ‘doen alsof’ en een alsof-ritueel. Doen alsof hoort bij drama en heeft een negatieve associatie, bijvoorbeeld doen alsof je ziek bent of doen alsof ‘het’ niet bestaat.
Confucius stelde op het oog bedrieglijk eenvoudige vragen, zoals 'Hoe leid je je leven van dag tot dag?' Vragen over de kleinste zaken.
In tegenstelling tot grote, onpraktische vragen stond Confucius stil bij de dagelijkse handelingen. We hebben allemaal bepaalde rituelen: hoe we samen ontbijten, Sinterklaas vieren, hoe we ons aan elkaar voorstellen. Het zijn handelingen die ons verbinden en betekenis aan onze relaties geven.
Een alsof-ritueel echter, zoals broeder Ruis het noemt, heeft in dit bouwstuk een andere lading. Hij beschouwt een ritueel als iets dat ons bepaalde handelingen voorschrijft of een bepaalde handeling met zich meebrengt. Confucius voegt hier drie belangrijke elementen aan toe:
1.Een ritueel moet bewust worden uitgevoerd
2.Een ritueel biedt de mogelijkheid om andere rol in te nemen.
3.Volgens Confucius staat niet de handeling centraal van het ritueel maar de beoogde verandering.
Door vaste patronen te doorbreken ontstaat er ruimte voor nieuwe betere patronen. Broeder Ruis volgt daarmee graag de zienswijze van Confucius.
Dinsdag 13 december 2022
13 december werd er door Br. Ignas Stam een mooi bouwstuk opgeleverd over de filosoof Emmanuel Levinas. Volgens Levinas is de medemens niet slechts een ander persoon, maar verschijnt deze als een vreemde ander, als ontoegankelijk schepsel dat een appèl kan doen op mijn verantwoordelijkheid.
Hoe moet ik dan als mens in elkaar steken, of: hoe goed moet ik mezelf kennen om verantwoordelijk voor anderen te kunnen zijn, om zorg te kunnen dragen voor het welzijn van anderen?
Emmanuel Levinas